Adli Kontrol Nedir?
Adli kontrol, TCK 109. madde ve devamında düzenlenen, tutuklamaya seçenek bir koruma tedbiridir. Bir başka tanımla; kişiyi özgürlüğünden tamamen yoksun bırakmadan, tutuklamak yerine denetim ve gözetim altına almaya adli kontrol kararı denir. Bu bağlamda adli kontrol kararının amacı tutuklamada olduğu gibi şüphelinin ya da sanığın kaçmasını, delilleri karartmasını engellemektir.
Adli Kontrol Kararını Kimler Verir?
Adli kontrol kararını kimler verir? sorusuna gelecek olursak;
- Soruşturma aşamasında; Cumhuriyet Savcısının istemi üzerine Sulh Ceza Hakimi adli kontrol kararı verir.
- Kovuşturma aşamasında; Asliye Ceza Mahkemesi hakimi ya da Ağır Ceza Mahkemesi Hakimi adli kontrol kararı verir.
Adli Kontrol Tedbirleri Nelerdir?
Adli Kontrol Tedbirleri (TCK 109/3’e göre ) aşağıdaki gibidir;
- Yurt dışına çıkamamak.
- Hakim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde düzenli olarak başvurmak.
- Hakimin belirttiği merci veya kişilerin çağrılarına ve gerektiğinde mesleki uğraşlarına ilişkin veya eğitime devam konularındaki kontrol tedbirlerine uymak.
- Her türlü taşıtları veya bunlardan bazılarını kullanamamak ve gerektiğinde kaleme, makbuz karşılığında sürücü belgesini teslim etmek.
- Özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla, hastaneye yatmak dahil, tedavi veya muayene tedbirlerine tabi olmak ve bunları kabul etmek.
- Şüpheli veya sanığın parasal durumu göz önünde bulundurularak, miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının isteği üzerine hakimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak.
- Silah bulunduramamak veya taşıyamamak, gerektiğinde sahip olunan silahları makbuz karşılığında adli emanete teslim etmek.
- Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hakim tarafından miktarı ve ödeme süresi belirlenecek parayı suç mağdurunun haklarını güvence altına almak üzere ayni ve kişisel güvenceye bağlamak.
- Aile yükümlülüklerini yerine getireceğine ve adli kararlar gereğince ödemeye mahkum edildiği nafakayı düzenli olarak ödeyeceğine dair güvence vermek.
- Konutunu terk etmemek.
- Belirli bir yerleşim bölgesini terk etmemek.
- Belirlenen yer veya bölgelere gitmemek.
Adli Kontrol Kararı Nasıl Kaldırılır?
Adli kontrol kararının kaldırılması 3 şekilde mümkündür;
- Soruşturma evresinde sulh ceza hakimi, kovuşturma evresinde ise olaya bakan esas mahkeme, adli kontrol uygulaması sırasında Cumhuriyet Savcısının veya şüpheli ya da sanığın istemi üzerine adli kontrol yükümlülükleri bütünüyle ya da kısmen kaldırılabilir, değiştirilebilir, veya şüpheli ya da sanığı geçici olarak bunlardan bazılarına uymaktan muaf tutabilir.
- Adli kontrolün uygulanabileceği azami bir süre kanunda öngörülmemiştir. Buna bağlı olarak adli kontrolün belli bir süre için uygulanmasına karar verilemez. Kovuşturmaya yer olmadığına dair bir karar verilirse şüpheli serbest kalır. Şüphelinin serbest kalması kendiliğinden gerçekleşeceği için adli kontrol kararı da kendiliğinden kalkmış olacaktır. Beraat, düşme ve ceza verilmesine yer olmadığına dair kararlarda; adli kontrolün sona ereceğine ilişkin kanunda düzenleme olmasa da sanık bu gibi durumlarda serbest kalacaktır.
- Adli kontrolün sona ereceği diğer durum ise adli kontrol kararına karşı itiraz yoluna gitmektir. Soruşturma evresinde de kovuşturma evresinde de adli kontrol kararına karşı itiraz yolu açıktır. Adli kontrol kararına karşı itiraz soruşturma aşamasında Sulh Ceza Hakimliği’ne; kovuşturma aşamasında ise yargılamayı yapan esas mahkemeye sunulmaktadır.
Adli Kontrol Kararına Uyulmazsa Ne Olur?
Adli kontrol kararına uyulmadığı takdirde hükmedilebilecek hapis cezasının süresi ne olursa olsun; yetkili yargı mercii tutuklama şartları oluştuğu takdirde sanık yahut şüpheli hakkında hemen tutuklama kararı verebilir.
Adli Kontrol Kararına İtiraz Edilir Mi?
Adli kontrol kararına karşı itiraz yolu açıktır. Bu kararının; şüphelinin ya da sanığın yüzüne okunması (tefhim) tarihinden, tebliğ edilmiş ise tebliğ tarihinden itibaren ilgili merciye 7 gün içinde adli kontrol kararına karşı itiraz dilekçesi sunmak suretiyle itiraz edilebilir. İtiraz edilmemesi durumunda ise adli kontrol kararı kesinleşir. Adli kontrol kararına itiraz dilekçe örneği aşağıda sunulmuştur.
Adli Kontrol Kararına İtiraz Dilekçesi Örneği
BURSA 5. AĞIR CEZA MAHKEMESİ’NE
Gönderilmek Üzere
BURSA 4. AĞIR CEZA MAHKEMESİ’NE
Esas No :2024/1 E.
Adli Kontrole İtiraz Eden
(Sanık) : ……… (T.C….) Nilüfer / BURSA
Müdafi : Av. Feyza Hazar
Konu : Bursa 4.Ağır Ceza Hakimliğinin 01/10/2024 tarihli adli kontrol tedbiri kararına ilişkin itirazlarımızın sunumudur.
Açıklamalar :
Müdafii bulunduğum sanık hakkında, Bursa 4. Ağır Ceza Hakimliği’nce haftada iki gün imza atma yükümlülüğü şeklinde adli kontrol kararı verilmiştir. Söz konusu karar hukuka aykırı olup itirazen kaldırılarak, sanığın koşulsuz serbest bırakılması gerekmektedir. Şöyle ki;
Sanık 68 yaşındadır ve ileri derecede algılamada ve iletişim kurmakta güçlük çekme problemi bulunmaktadır. Aynı zamanda akli melekelerinin yerinde olmadığına dair kuvvetli şüphe mevcuttur. Sanık yaş itibari ile de haftada 2 kez karakola gidip imza vermekte güçlük çekecektir. (Olayınızın içeriğine ilişkin açıklamalarınızı yapacağınız kısımdır.)
Ayrıca sanığın yerleşim yeri sabit olup kaçma ihtimali bulunmamaktadır. Sanığın delilleri karartma tehlikesi de bulunmamaktadır. Bu durum göz önüne alındığında; müvekkilimiz hakkında hükmedilen haftada iki gün imza yükümlülüğü müvekkilimizin mağduriyetine sebep olmaktadır. Bu sebeplerle sanık hakkındaki adli kontrol tedbiri; hürriyeti kısıtlayıcı nitelikte bir tedbir olup itirazen kaldırılmasını talep etme gereğimiz hasıl olmuştur.
Sonuç ve İstem :
Yukarıda açıklanan nedenlerle, sanık hakkındaki haftada iki gün imza atma şeklindeki adli kontrol tedbirinin İTİRAZEN KALDIRILMASINA ve sanığın koşulsuz serbest bırakılmasına karar verilmesini saygılarımızla vekaleten arz ve talep ederiz. ../../2024
Sanık Müdafi
Av. Feyza Hazar
Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Hazar Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz. Avukat Feyza Hazar Bursa’da müvekkillerine ceza davalarında avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermektedir.
0537 925 38 39
AVUKAT FEYZA HAZAR
HAZAR HUKUK BÜROSU
Sık Sorulan Sorular
Adli kontrol yükümlülüğüne uyulmadığı ve imza atmaya gidilmediği takdirde Denetimli Serbestlik Müdürlüğü bu ihlali savcılığa ve mahkemeye bildirir. İmza yükümlülüğüne aykırı davranılması geçerli bir sebebe dayanıyorsa (örneğin hastalık vb. gibi) kişi mazeretini bir dilekçe ile savcılığa yahut mahkemeye sunmalı ve adli kontrol tedbirinin devamını talep etmelidir. Aksi takdirde savcılık ya da mahkeme kişinin derhal tutuklanması yönünde karar verebilir.
Şüpheli ya da sanığın hakkında verilmiş olan adli kontrol yükümlülüklerine aykırı davranması durumunda savcılık ya da mahkeme kişi hakkında derhal tutuklama kararı verebilir.
CMK’da adli kontrol tedbirleri açısından bir üst sınır belirlenmemiştir. Bu sebeple Adli Kontrol Kararları savcılık ya da mahkeme tarafından kaldırılana kadar devam etmektedir.