Nafaka, en kısa deyimle maddi gücü zayıf eşin ihtiyaçlarını devam ettirebilmek için boşanma sonucunda ya da boşanma sürecinde mahkeme kararıyla maddi durumu daha güçlü olan eşten aldığı paradır.
Günümüz şartlarında enflasyon da dikkate alındığında mahkemece hükmedilen nafaka miktarının sabit kalmasıyla maddi durumu zayıf eşin ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanacağı aşikardır. Buna bağlı olarak, değişen koşullarla beraber boşanma sonrasında nafaka artırımı isteyen eş nafaka artırım davası açabilir. Bu yazımızın içeriğinde Nafaka artırım davası nedir? bunlardan kısaca bahsedeceğiz.
Nafaka Türleri Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’nda nafaka türleri 4’e ayrılmaktadır. Bunlar; tedbir nafakası, iştirak nafakası, yoksulluk nafakası ve yardım nafakasıdır. Kısaca inceleyecek olursak ;
1-Tedbir Nafakası
Boşanma davası sürecinde maddi gücü zayıf olan eşin ve çocuğun, temel ihtiyaçlarını gidermeleri için maddi gücü daha iyi olan eşten talep ettiği nafaka türüdür. Hakim bu nafakaya hükmetmek için kusur aramaz. Mahkeme kararının kesinleşmesi ile beraber tedbir nafakası sona erer.
2-İştirak Nafakası
Boşanma kararının kesinleşmesiyle beraber velayet hakkını alan eşin velayet hakkına sahip olmayan eşten çocuğun eğitim, sağlık, barınma, giyim v.b her türlü ihtiyacını karşılamak için aldığı nafaka türüdür. Boşanan eşler maddi imkanları doğrultusunda iştirak nafakası miktarını karşılamakla yükümlüdür.
3-Yoksulluk Nafakası
Boşanma kararı ile beraber kusurlu olan eşin maddi imkanları doğrultusunda kusurlu olmayan eşe yoksulluğa düşecek olması sebebiyle süresiz olarak ödediği nafaka türüdür. Bu nafaka türünde kusur önemli bir faktördür. Kusurlu olmayan eş, diğer eş ne kadar yoksulluğa düşecek olursa olsun nafaka ödemekle yükümlü değildir. Burada kusur oranını belirleyecek kişi hakimdir.
4-Yardım Nafakası
Bu nafaka türünün boşanma davası ile bir ilgisi yoktur. Bir kişinin, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy, üstsoy ya da kardeşlerine ödediği nafaka türüdür.
Yukarıda saydığımız nafaka türleri değişen ekonomi ve enflasyon ile beraber nafaka alacaklısı için yetersiz kalabilir. Bu sebeple nafaka miktarında artış yapılması gerekir. Bunun sonucunda da açılacak dava çeşidi nafaka artırım davası olacaktır. Bu yazımızda nafaka artırım davasının nasıl açılacağına ve hukuki sürecin nasıl işleyeceğine dair bilgi vereceğiz.
Nafaka Artırım Davası Nedir?
Yukarıda kısaca nafakanın ne olduğundan ve türlerinden bahsettik. Mahkeme kararıyla verilmiş nafaka, değişen şartlarla birlikte nafaka alacaklısı için yetersiz kalabilir. Bu durumda nafaka artırımı ancak mahkeme kararı ile yapılabilir. Nafaka artırımı için yapılacak şey mahkemede nafaka artırım davası açmaktır.
Nafaka artırım davası yukarıda saydığımız tüm nafaka çeşitleri için geçerlidir. Bu davanın açılabilmesi için tarafların maddi imkanlarında değişiklik olması gerekir. Hakim nafaka alacaklısının maddi imkanındaki değişikliği tespit ederek hakkaniyet unsurunu da gözeterek bir karara varacaktır.
Nafaka Artırım Davası Nasıl Açılır?
Nafaka artırım davası açmak için öncesinde mahkeme tarafından verilmiş bir nafaka kararı olmalıdır. Daha sonra nafaka artırım dava dilekçesi hazırlayarak dava açılabilir. Dava dilekçesi kanunda belirtilen unsurlara sahip olmalıdır. Dilekçede yapılacak bir eksiklik, yanlışlık olması halinde dava usulden reddedilerek ileride geri dönülemez hak kayıplarına yol açabilir.
Dava dilekçesinde, değişen maddi koşullar ve nafaka artırım davasını haklı kılacak deliller ve anlatımlar yer almalıdır. Nafaka artırım davasını açacak olan davacı dava dilekçesinin ekine önceden verilen nafaka kararını da eklemelidir.
Nafaka artırım davasında her nafaka alacaklısının maddi koşulları, dava açma sebepleri farklıdır. Bu sebeple internetten bulunan nafaka artırım davası dilekçe örneği ile dava açılması yanlıştır. Nafaka artırım davası her nafaka alacaklısı için farklılık arz ettiğinden boşanma davalarında tecrübeli bir avukattan yardım alınmalıdır. Bütün bu sürecin etkili ve profesyonel şekilde ilerlemesi için dava öncesi boşanma davalarında tecrübeli bir avukat ile görüşmek ve dava sürecini avukat ile takip etmek nafaka alacaklısının yararına olacaktır.
Nafaka Artırım Davası Ne Sıklıkla Açılabilir?
Nafaka artırım davası açmak kanunda herhangi bir süreye tabi tutulmamıştır. Herhangi bir süreye bağlı olmaksızın, koşullar oluştuğu takdirde nafaka artırım davası açmak mümkündür. Ancak şunu belirtmek gerekirse bazı kişiler bu durumu suistimal etmekte ve sürekli nafaka artırım davası açmaktadır. Bu durumda davanın hakim tarafından kabul görme ihtimali azalacaktır. Bu nedenle nafaka alacaklısının sadece haklı koşullar oluşması halinde nafaka artırım davası açmasını öneririz.
Nafaka Artırım Davası Hangi Durumlarda Açılabilir?
Nafaka artırım davası açmak için bazı şartlar gereklidir. Bu şartları sıralayacak olursak;
- Nafaka alacaklısının nafaka bağlandığı döneme kıyasla hayat standartlarında bir düşüş yaşanması,
- Nafaka borçlusunun nafaka bağlandığı döneme göre ekonomik durumunda olumlu bir artış yaşanması,
- Enflasyonun değişmesi sebebiyle nafakanın ciddi oranda değer kaybetmesi,
- İştirak nafakasının (çocuğa bağlanan nafaka) çocuğun büyümesi sebebiyle ihtiyaçlarının artması ve nafakanın yetersiz kalması
durumlarında nafaka alacaklısı nafaka artırım davası açabilir. Örneğin nafaka alacaklısının işten çıkarılması durumunda hayat standartlarında ciddi bir düşüş yaşanacaktır. Bu durumda nafaka alacaklısı, nafaka artırım davası açarak maaş bordrosu, SGK kayıtları v.b deliller ile bu durumu ispatlayabilecektir.
Nafaka Artırımı Nasıl Hesaplanır?
Nafaka artırımı nasıl hesaplanır sorusuna verecek net bir cevap yoktur. Taraflar dava dilekçesiyle beraber delillerini mahkemeye sunarlar. Mahkemenin bilirkişi incelemesi, tanık anlatımı, keşif gibi delillere de başvurması mümkündür. Hakimin bu araştırmaların sonucunda hakkaniyet ilkesine göre nafaka artırımına gitmesi ya da davayı reddetmesi mümkündür.
Hakim nafaka artırımını hesaplarken bir çok faktörü bir arada değerlendirmek zorundadır. Nafaka alacaklısının maddi durumundaki değişiklik, nafaka borçlusunun maddi durumundaki değişiklik, değişen şartlar, enflasyon oranı, eğitim, sağlık, yaşam standartları nafakanın belirlenmesinde etkili faktörlerdendir.
Bu anlattıklarımıza ek olarak hakimlerin Yargıtay kararlarına göre esas aldığı bir unsuru belirtmekte fayda vardır. Bu da ÜFE denilen üretici fiyat endeksidir. Hakimlerin nafaka artırımına karar verirken bazen ÜFE’yi göz önünde bulundurarak karar verdikleri görülmektedir. Ancak ÜFE kesin bir kural değildir.
Kısaca nafaka artırımının nasıl hesaplandığı konusunda net bir bilgi yoktur. Hakim çeşitli faktörleri göz önünde bulundurarak hakkaniyete göre bir karar verir. Ancak unutulmamalıdır ki hakim, nafaka borçlusunu hiçbir şekilde maddi gücünü aşar nitelikte nafakaya hükmetmeyecektir.
Nafaka Artırım Davası Ne Kadar Sürer?
Nafaka artırım davasının ne kadar sürer sorusu tarafımıza oldukça sık sorulan sorulardan biridir. Ancak bu soruya net bir cevap vermek mümkün değildir. Davanın açılacağı yer mahkemesinin iş yükü, davanın kapsamı, dava açma prosedürünün doğru işletilmesi, davanın avukatla takip edilip edilmemesi davanın süresine etki eden faktörlerdendir. Nafaka artırım davası basit yargılama usulüne tabidir. Bu sebeple diğer davalara kıyasla daha kısa sürede sonuçlanan davalardandır. Ortalama bir süre vermek gerekirse nafaka artırım davası 6 ay ile 9 ay arasında sürebilmektedir. Ancak nafaka artırım davası boşanma davalarında tecrübeli bir avukat ile takip edildiği takdirde sürenin daha da kısalması mümkün olabilecektir.
Nafaka Artırım Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Nafaka artırım davasında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Ancak davanın açılacağı yargı çevresinde aile mahkemeleri bulunmuyorsa dava asliye hukuk mahkemelerinde açılacaktır. Bu durumda asliye hukuk mahkemesi nafaka artırım davasına aile mahkemesi sıfatıyla bakacaktır. Nafaka artırım davası görevli mahkeme haricinde başka bir mahkemede açılması durumunda mahkeme davayı görevsizlik sebebiyle reddedecektir.
Nafaka artırım davasında yetkili mahkeme ise davalının yani nafaka ödemekle yükümlü olan kişinin ikamet ettiği yer mahkemesidir. Dava yetkili yerde açılmadığı takdirde davalı yetkisizlik itirazında bulunabilecektir. Bu durumda dava yetkili yerde açılmamış olup süreç uzayacaktır. Davayı açarken yetki ve görev yönünden bir yanlışlık yapılması dava sürecini uzatacağından dava sürecini boşanma davalarında tecrübeli bir avukat eşliğinde yürütmek doğru olacaktır.
Kimler Nafaka Artırım Davası Açabilir?
Nafaka artırım davası bizzat nafaka alacaklısı tarafından açılabilir. Bununla beraber nafaka alacaklısının avukatı da nafaka artırım davası açabilir. İştirak nafakasında nafaka alacaklısı çocuktur. Çocuk, dava açma işlemini tek başına yapamayacaktır. Bu durumda velayet hakkına sahip olan taraf, çocuk adına nafaka artırım davası açacaktır.
Anlaşmalı Boşanan Kişiler Nafaka Artırım Davası Açabilir Mi?
Anlaşmalı boşanan kişiler yoksulluk nafakası ya da iştirak nafakası konusunda anlaşmış olsalar dahi nafaka artırım davası açabilirler. Çünkü zaman içerisinde değişen koşullar ile nafaka alacaklısının aldığı miktar günümüz koşullarında yetersiz kalabilir. Örneğin 3 yıl önce anlaşmalı boşanma protokolünde yoksulluk nafakası miktarı olarak 600 TL belirlenmiş olduğunu varsayalım. Günümüz koşullarında enflasyonun artmasıyla 600 TL kişinin faturalarını ödemesine dahi yetmeyebilir. Bu durumda taraflar anlaşmalı boşanmış olsalar dahi nafaka artırım davası açabilirler.
Nafaka Artırım Davasında Avukat Tutmak Gerekli Mi?
Nafaka, nafaka alacaklısının hayatını devam ettirebilmesi için olmazsa olmaz bir geçim kaynağıdır. Bu sebeple miktarının olabildiğince yüksek olması nafaka alacaklısının hayat standartları için önemlidir. Bu durumda nafaka artırım davasının avukat desteği ile takip edilmesi nafaka alacaklısının maddi menfaati için önemlidir.
Boşanma davalarına bakan avukat, sizi nafaka artırım davanızda temsil edecek, lehinize olan delilleri toplayacak ve dosyaya sunacaktır. Davada gerekli prosedürün hızlı şekilde işletilmesini sağlayacaktır. Boşanma davalarına bakan avukat, nafaka konusunda hukuki bilgi ve tecrübeye sahiptir. Buna bağlı olarak da nafaka artırım davasında boşanma davalarında tecrübeli bir avukat ile çalışmakta fayda vardır.
Nafaka Artırım Davasında Yargılama Masrafları Ne Kadardır?
Nafaka artırım davalarında yargılama masrafları (harç) nispi harca tabidir. Nispi harç davanın açıldığı miktara göre değişkenlik göstermesi demektir. Bu sebeple de yargılama masrafları nafaka miktarına göre değişkenlik gösterecektir.
Dava açarken masrafları davacı taraf öder. Ancak davacının davasının kabul edilmesi halinde mahkeme davalı tarafı yargılama masraflarını ödemeye hükmeder. Davanın kabul edilmesi nafaka miktarında artış yapılması durumudur. Bu durumda davacının yapmış olduğu yargılama masraflarını davalı, davacıya ödemek zorunda kalacaktır.
Nafaka Artırım Davası Avukatlık Ücreti Ne Kadardır?
Avukatlık serbest bir meslek olduğundan her avukat kendi vekalet ücretini bağımsız olarak belirleyebilir. Ancak avukatların, her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından yayınlanan avukatlık asgari ücret tarifesinde belirlenen ücretin altında avukatlık ücreti alması yasaktır. Bununla birlikte avukatın alacağı ücretin bir üst limiti bulunmamaktadır.
2024 yılı için Türkiye Barolar Birliği tarafından yayınlanan avukatlık asgari ücret tarifesine göre aile mahkemelerinde görülecek olan davaların alt limiti 17.900 TL’dir. Ancak avukatlık serbest bir meslek olduğundan avukatın alacağı ücretin bir üst limiti yoktur.
Bunun yanı sıra avukatların bağlı olduğu baronun her yıl yayınlamış olduğu bir ücret tarifesi de mevcuttur. 2024 yılı için Bursa Barosu’nun yayımladığı tavsiye niteliğinde avukatlık ücret tarifesine göre Bursa’da aile mahkemelerinde görülen nafaka davaları ücreti 33.000 TL’dir. Ancak bu ücretler tavsiye niteliğinde olup bağlayıcılığı yoktur. Yine de genel olarak avukatlık ücretleri bu tarife ile benzerdir. Bu sebeple nafaka artırım davası avukatlık ücreti öğrenmek için çalışmayı düşündüğünüz avukat ile iletişime geçerek ücret bilgisini kendisinden öğrenmeniz daha doğru olacaktır.
Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Hazar Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz. Avukat Feyza Hazar Bursa’da müvekkillerine boşanma davalarında avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermektedir.
0537 925 38 39
AVUKAT FEYZA HAZAR
HAZAR HUKUK BÜROSU